Wszechobecny postęp różnych dziedzin życia wymusza na nas zmianę zachowań, jednak w zamian dostajemy wiele nowych, wcześniej niedostępnych, możliwości. Ewolucja technologii stała się codziennością w jakiej przyszło nam żyć, oferując przy tym skrócenie dystansu, wsparcie rozwoju i przyspieszenie wszystkich aktywności. Kolejnym aspektem który musiał dostosować się do nowych warunków, będący przy tym nieodłącznym elementem naszej codzienności, jest praca. Ta stacjonarna w biurze nieśmiało ustępuje miejsca nowym formom zatrudnienia, a pracownicy dążą do bycia niezależnym, a przede wszystkim wolnym. Dostęp do Internetu, szybki przepływ i przechowywanie danych, ogólnodostępne systemy do komunikacji i wideokonferencji bez potrzeby wychodzenia z domu, programy i aplikacje – to tylko wybrane przykłady, które zmieniają obraz pracy. Wyobraźmy sobie pracownika, który wykonuje swoją pracę zarobkową na drugim końcu świata, bez konieczności siedzenia w biurze. Nie jest ograniczony sztywnymi godzinami pracy, wymaganiami odnośnie ubioru, nie rywalizuje ze swoimi współpracownikami, nie spogląda codziennie na ten sam zegar na ścianie, odliczając minuty do końca zmiany. Taka forma pracy to świeży trend dostępny dla coraz szerszej liczby ludzi na całym świecie. Popularność pracy zdalnej tłumaczona jest wyjątkowymi czynnikami takimi jak: oczekiwania młodych pokoleń w stosunku do czasu wolnego i pracy, elastyczność ze strony pracodawców, większa liczba zawodów czy nieograniczony dostęp do Internetu.
Obie strony, pracownik i pracodawca, muszą zdawać sobie sprawę z korzyści i wad, jakie niesie zdalny charakter pracy. Plusem dla pracodawcy są mniejsze koszty utrzymania biura oraz brak konieczności zapewnienie odpowiedniego miejsca pracy dla każdego pracownika. Pracownik oszczędza czas na dojazdy, a dzięki swobodzie pracy może skuteczniej zarządzać czasem i łączyć życie prywatne z zawodowym. Praca zdalna to też zagrożenia takie jak: nieumiejętne gospodarowanie czasem, poczucie bycia cały czas w pracy, brak kontaktu ze współpracownikami, niedotrzymywanie terminów i wiele innych. Aczkolwiek by uniknąć takich zagrożeń należy uwzględnić 3 podstawowe zasady które nam w tym pomogą. Pierwszą z nich jest organizacja profesjonalnej przestrzeni wyodrębnionej od życia prywatnego na czas pracy. Kolejną jest regularne szukanie możliwości spotkań twarzą w twarz z innymi pracownikami, w takiej sytuacji możemy skorzystać z możliwości internetowych, która umożliwia rozmowę w każdym miejscu na świecie. Ostatnią zasadą jest kontakt z osobami pracującymi w trybie stacjonarnym. Od nich możemy dostawać aktualne informację i być na bieżąco.
Najpopularniejszą grupę pracowników zdalnych stanowią zawody z branży IT : web developerzy, programiści, ale też księgowi, specjaliści ds. marketingu, nauczyciele języków obcych, wirtualni asystenci, graficy, blogerzy, copywriterzy. Można powiedzieć, że każda praca odbywająca się poprzez wykorzystanie sieci może stać się pracą zdalną wykonywaną z dowolnego miejsca na świecie. W przypadku pracy “na własny rachunek” zmiana stałego trybu życia wymaga motywacji, odwagi i umiejętnego korzystania z usług ułatwiających pracę zdalną, jednak nie jest to tryb dostępny tylko dla wolnych strzelców, badania pokazują, że coraz więcej pracodawców otwiera się na pracę zdalnę umożliwiając swoim pracownikom regularny tzw. “home office”, czyli pracę z domu. Na świecie pracodawcy są zdecydowanie bardziej otwarci na taką formę współpracy, w Polsce zdarza się (niekiedy niestety słusznie) , że pracownicy i pracodawcy home office traktują jako “fikcję” pracy, pracę bez efektów, przypominającą bardziej dzień wolny niż wykonywanie obowiązków. Jednak z biegiem czasu zaufanie wzrasta i obie strony dostrzegają realne korzyści takie jak większa wydajność, kreatywność, czy zaangażowanie.
Cyfrowy nomadyzm – nowy rodzaj pracy zdalnej?
Ciekawym, nadal mało popularnym w Polsce, zjawiskiem jest cyfrowy nomadyzm. Cyfrowy nomada (digital nomad) to osoba, która wykorzystując dostępną technologię w pełni efektywnie pracuje w formie zdalnej. Główną cechą cyfrowego nomady jest możliwość pracy z jakiejkolwiek lokalizacji na świecie – zdalnie. Cyfrowi nomadzi wszystkie obowiązki wykonują z wybranego przez siebie miejsca na kuli ziemskiej, łączą swoją pracę z podróżowaniem i poznawaniem kultur świata. Dla każdego cyfrowego nomady cyberprzestrzeń to naturalne środowisko, w którym spędził większość swojego życia.. Ocenia się, że cyfrowi nomadzi pracują wydajniej, są elastyczni, kreatywni a przede wszystkim produktywni jednocześnie poświęcają więcej czasu na relaks i realizację pasji. Nomadzi bardzo często zmieniają miejsce pracy w tropikalnych miejscach takich jak Tajlandia, Dominikana czy Malediwy. Większość z nich wybiera egzotyczne kraje z dobrymi warunkami i dostępem do sieci. Wielu z nich może pozwolić sobie na komfortowe życie oczywiście z wypracowaniem oszczędności, które pozwala na poznaniu wielu miejsc na świecie . Brak zdrowego rozsądku może spowodować zatrzymania się w jednym miejscu. Standardowym pobytem w danym kraju jest 60 – 90 dni, w przypadku dłuższego pobytu wymagane jest uzyskanie wizy długoterminowej w danym kraju . Nomadzi przekonują, że na początku tej niezwykłej przygody nie musisz być specjalistą aby pozwolić sobie na taki styl życia. Wystarczą przede wszystkim chęci i wiara w swoje ukryte możliwości.
Oferty pracy zdalnej najszybciej znaleźć w Internecie. W sieci jest bardzo dużo stron z portalami pracy takimi jak Pracuj.pl, LinkedIn, gdzie można wyfiltrować dany tryb pracy. Poza dużymi portalami pracy możemy skorzystać z portali społecznościowych takich jak Facebook, w którym regularnie powstają nowe grupy z pracą zdalną w nazwie takich jak: Praca Zdalna IT, Praca zdalna dla freelancerów, Wirtualna Asystentka – ogłoszenia, informacje, wsparcie, do których codziennie dołączają nowi członkowie poszukujący ofert pracy oraz wskazówek jak zacząć pracować zdalnie.
Praca zdalna w czasach pandemii
W obliczu pandemii która dotknęła nas niedawno, coraz więcej firm i urzędów zmuszona jest do pracy zdalnej. Nowa ustawa w sprawie rozprzestrzeniania się wirusa COVID-19 reguluje nowe obowiązki pracownika i pracodawcy w zaistniałej sytuacji. W naszych głowach rodzą się nowe pytania takie jak: czy pracodawca może zlecić pracownikowi pracę zdalną na czas kwarantanny i czy może wysłać pracownika na zaległy urlop wypoczynkowy? Tak, jak najbardziej pracodawca może zlecić nam pracę zdalną na czas kwarantanny oraz prosić o wykorzystanie zaległego urlopu z poprzedniego roku . Co robimy w sytuacji gdy pracodawca jest zmuszony do zamknięcia biznesu na czas kwarantanny? W takim przypadku, gdy pracownik jest gotowy podjąć pracę zdalną w domu, zaś pracodawca nie jest w stanie zapewnić sprzętu do jej wykonania zdalnie, pracownikowi należy się wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy, a stawki określa Kodeks Pracy. Czy praca zdalna narzucona przez pandemię wpłynie na nas pozytywnie? Do pojawienia się wirusa z Wuhan w Europie byliśmy na samym końcu pod względem udziału pracy zdalnej w przedsiębiorstwach. Zdaniem ekspertów epidemia Covid-19 ma szansę to zmienić. W takiej sytuacji warto zacząć prowadzenie wirtualnego szkolenia. Taka opcja może zminimalizować ryzyko wynikające z błędów popełnianych przez pracowników. Eksperci z ODO 24 radzą pracodawcom, by przy wprowadzeniu pracy zdalnej wprowadzili zabezpieczenia techniczne i organizacyjne takie jak: szyfrowanie nośników urządzeń mobilnych, szyfrowanie pamięci wewnętrznych, w tym kart pamięci, procedury określające zasady wykonywania pracy zdalnej, szyfrowanie połączeń (VPN) oraz wiele innych. Zaleca się również by nie zapominać o monitoringu systemu pracy zdalnej pod kątem wymogów bezpieczeństwa oraz o utrzymywaniu stałego kontaktu z pracownikami, co pozwoli na szybką reakcję w razie ewentualnych problemów. Do zalet pracy zdalnej należy oszczędność czasu i samodzielny podział pracy. Zawsze należy próbować nowych rozwiązań i możliwości jakie daje nam obecna sytuacja. Można powiedzieć, że w obecnym czasie jest to duże wyzwanie dla managerów, którzy zarządzając takim zespołem muszą jasno wyznaczyć cele na najbliższy okres i dbać o relację między wszystkimi pracownikami. Ciekawym pomysłem byłoby wprowadzenie zasady ograniczonej pracy z domu w wybrane dni, wtedy zostanie zachowana równowaga, a relację zespołu nie staną się zagrożone.
Krótko podsumowując obecna sytuacja w naszym kraju i na świecie daje nam możliwość sprawdzenia się w nowym narzuconym trybie pracy, praca zdalna jest dla nas „próbą” wejścia w nową erę. Będzie to dla nas lekcja życia, a przy odrobinie szczęścia być może zawita u nas na stałe.